حجت الاسلام والمسلمین محمد عالم زاده نوری، معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه در نامه ای خطاب به حجت الاسلام وحید نجفی، مسئول دبیرخانه امور معرفتی این معاونت نکاتی را پیرامون محکمات و میثاق اجرایی طرح «از توحید تا تمدن» بیان کرد که متن کامل آن بدین شرح است:
با سلام و احترام
نظر به اهمیت طرح «از توحید تا تمدن» که با حضور ارزشمند رئیس شورای عالی حوزه، آیت‌الله حسینی بوشهری و پیام مدیریت محترم حوزه‌های علمیه، آیت الله اعرافی رونمایی و آغاز گردید مطالب زیر را به عنوان محکمات این طرح و میثاق اجرایی آن ابلاغ می‌کنم. امید است با ملاحظه تک‌تک بندها نهایت تلاش خود را برای اجرای پرشور و قدرتمند این طرح مبارک به کار گیرید:
نخست: رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای فارغ از شأن ولایت و جایگاه حقوقی و با قطع نظر از وظیفه الهی تولی و تبعیت ما که مستلزم آگاهی از اندیشه و مطالبات و تصمیمات ایشان است، یک اندیشمند حکیم و اسلام‌شناس بی‌بدیل است که نظام تفکر دینی را از مبانی تا به عینیت و از اندیشه‌های بنیادین تا میدان واقعیت و از توحید تا تمدن امتداد بخشیده و در قالبی منسجم و منظومه‌وار با لسانی گویا و بلیغ عرضه کرده است. بی‌شک موقف امروز این شخصیت بی‌نظیر از جایگاه اندیشمندانی همچون شهید بهشتی و شهید مطهری جلوتر و قابل ارائه‌تر است و نسل عطشمند معرفت را بیشتر سیراب می‌سازد.
دو: معاونت تهذیب انواع طرح‌ها و برنامه‌های معرفتی (چه طرح‌های مرتبط با آثار و اندیشه‌های رهبری و چه آثار سایر متفکران انقلاب اسلامی) را در عرض هم به رسمیت می‌شناسد و خود را موظف می‌داند از همه ظرفیت‌های فکری و فرهنگی، در راه گسترش معارف الهی و ایجاد یک نگرش جامع نسبت به اسلام ناب استفاده کند. طرح «از توحید تا تمدن» جایگزین و رقیب هیچ یک از برنامه‌های دیگر نیست و جایی را بر آنها تنگ نمی‌کند؛ گرچه مهم‌ترین طرح معرفتی این معاونت و اولویت اول آن است و علی القاعده بیشترین اهتمام و توجه را باید بدان مصروف داشت.
سه: هدف اعلای اجرای این طرح دو چیز است:
یک: تربیت طلابی که بر اندیشه رهبری به شکل جامع و منظومه‌وار اشراف داشته باشند و بتوانند تقریر راقی و متقنی از مبانی، دیدگاهها، راهبردها، تحلیل‌ها، مطالبات و نیز طرح راهبرانه ایشان ارائه دهند و در بیان و تفسیر آثار ایشان مرجعیت داشته باشند.
دو: ایجاد هسته‌های فکری و شبکه‌های انسانی که در ارتباط هم‌افزا و تعامل گسترده، به نشر و ترویج این منظومه فکری بپردازند.
بنابراین این طرح را نباید به مطالعه یکی دو کتاب و آشنایی اجمالی با اندیشه رهبری تقلیل داد؛ بلکه لازم است طلاب جوان از طریق انبوه‌خوانی، مباحثه و ژرف‌نگری، به عمق نگاه رهبری منتقل شوند و به معنای دقیق کلمه «آقاخوان» و «آقادان» باشند و از دریچه بیان و بنان ایشان با اسلام ناب محمدی (ص) آشنا شوند. البته می‌توان این طرح حجیم را به چند مقطع متوالی تبدیل کرد تا مخاطب از گستردگی آن نهراسد و اشتیاق بیشتری بدان داشته باشد. ولی باید توجه داشت که هر مقطع، تنها یک گام از این مسیر طولانی است و بدان اکتفا نمی‌شود.
چهار: نسبت میان اجزای این طرح با کلیت آن، نسبت اقل و اکثر استقلالی است. هر یک از آثار گرانقدر رهبر انقلاب، به تنهایی واجد فواید و برکاتی است که مطالعه آن توصیه می‌شود. البته مطالعه انبوه آثار ایشان در حد چندهزار صفحه، اثر ماندگارتر و مستقری دارد که با مطالعات مختصر حاصل نمی‌گردد. طرح صراط که توسط دوستان خانه طلاب عرضه شده بخشی از این طرح به شمار می‌رود و همه کتب صراط در این سیر مندرج است. اگر به هر جهت زمینه اجرای طرح از توحید تا تمدن وجود نداشته باشد، از طرح صراط به عنوان گام نخست استفاده می‌شود.
پنج: سیر مطالعاتی از توحید تا تمدن یک بسته افزایش‌ناپذیر و منحصر نیست. بلکه کتب دیگری که دارای اهمیت درجه دوم هستند را به عنوان کتاب اختیاری و برای مطالعه بیشتر می‌توان بدان افزود. انتظار می‌رود طلاب جوان در این طرح چنان شیفتگی و عطشی نسبت به آثار رهبری پیدا کنند که هر کتاب یا سخنی از ایشان را با اشتیاق فراوان پیگیری نمایند
شش: این طرح بر یک پژوهش متقن و مستحکم بنا شده و برای تأمین اتقان آن علاوه بر مصاحبه و گفتگو با بیش از ۱۲ صاحب‌نظر در اندیشه رهبری، همه سیرهای مطالعاتی موجود جمع‌آوری و ارزیابی شده است و پس از تدوین ویراست اول، برای ۱۰ نفر دیگر ارسال شده و نکات اصلاحی آنان دریافت و تا حد ممکن اعمال گردیده است.
منطق حاکم بر این طرح و سیر چهارمرحله‌ای آن، ویژگی اختصاصی این اثر است که اصطیاد منظومه فکری رهبری را آسان می‌گرداند. این چهار لایه از اندیشه عبارت‌اند از: ۱. زمینه و زمانه شکوفایی ۲. مبانی کلامی و قرآنی ۳. رویکردهای کلان تاریخی و ۴. ساحت‌های اصلی اندیشه (انقلاب اسلامی – فرهنگ و سیاست – حوزه و رسالت صنفی).
در این طرح بهترین آثار موجود در هر بخش انتخاب شده است. طبیعی است تا زمانی که کتاب مناسب‌تری در این سطوح تولید نگردد باید از همین آثار در چهار لایه فوق بهره گرفت. البته روشن برای تأمین کامل اهداف طرح بر چند عنوان اصلی از این آثار تصلب وجود دارد؛ از جمله: طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، انسان دویست و پنجاه ساله، همرزمان حسین، عهد مشترک، مکتب امام به روایت رهبری. پس رعایت منطق این سیر از محکمات کار است و عناوین معرفی شده نقش وسیله و طریق را دارند.
کتب اصلی انتخاب شده در این سیر مانند: «خون دلی که لعل شد، طرح کلی اندیشه اسلامی، انسان دویست و پنجاه ساله، همرزمان حسین، عهد مشترک، بیانیه گام دوم و…» آثاری هستند که در بیشتر سیرهای مطالعاتی دیگر نیز وجود دارند. از این زاویه، سیر مطالعاتی از توحید تا تمدن، تا حد زیادی مورد تأیید طیف گسترده‌ای از اهالی متعلق به اندیشه رهبری است. بدین ترتیب طرح از توحید تا تمدن، از حد نصاب اتقان و استاندارد مورد نظر برخوردار است و باید با کیفیت بالا اجرا شود.
هفت: این طرح اصالتا یک طرح مطالعاتی خودخوان است؛ ولی برای آنکه طلبه کتاب‌خوان گردد و عشق و علاقه او به این آثار بیشتر شود لازم است اساتید راهبر، اهمیت هر کتاب، فلسفه نگارش، کلیات محتوا، مطالب برجسته و نقاط عطف آن را در جلساتی معرفی نمایند. استاد راهبر همچنین انسجام گروهی اعضا را حفظ می‌کند و در یک ارتباط علمی و انگیزشی هدفمند نشاط و طراوت اعضا را می‌افزاید و امتدادهای عملی آن را نشان می‌دهد.
هشت: طراح اصلی این طرح فاضل ارجمند حجت‌الاسلام و المسلمین حسین ایزدی به عنوان راهبر محتوایی این سیر معرفی می‌گردند و قول ایشان در این موضوع فصل الخطاب است.
توفیقات روزافزون حضرت‌عالی و همکاران را در اجرای این طرح و گسترش معارف اسلام ناب محمدی از درگاه خدای بزرگ خواهانم. وفقکم الله لطاعته و مرضاته.
