مشارکت و تعامل نهادهای تربیتی با حوزه های علمیه
مقدمه
«مردمی سازی» تهذیب و تربیت، اقتضای آن را دارد که همه ظرفیت های مردمی (طلاب و روحانیون) در حوزه های علمیه بسیج شوند و در جهت اهداف و تهذیبی و تربیتی، مشارکت فعال داشته و توانمندی خود را به اشتراک گذاشته و در فرایند تربیتی حوزه های علمیه حضور فعال و اثرگذار و در یک نقشه جامع تربیتی، نقشآفرینی داشته باشند، از اینرو شایسته است که معاونت تهذیب و تربیت ضمن ایجاد زمینه های ارتباط و تعامل همافزا در قالب یک شبکه پویا و منسجم ارتباطی و تعاملی، در جهت ساماندهی و مهندسی امور فعالان این عرصه و تشکیل جبهه هماهنگ و هم افزای تهذیبی و تربیتی تلاش نماید.
بدین منظور لازم است، نسبت به «رصد و شناسایی» ظرفیتها، «بهرهمندی و حمایت» از آنها و «راهبری، مهندسی و ساماندهی» و ایجاد لوازم و زمینه‌های «اثرگذاری مثبت» در عرصه اخلاق و تربیت برنامه ریزی و اقدام شود و امید است با همت و تلاش و مشارکت همه دغدغه مندان در اعتلای اخلاق و معنویت در حوزه های علمیه و تهذیب و تربیت طلاب و روحانیون، بتوان گام های مؤثری در جهت انسجام و هماهنگی و بهرهوری همه ظرفیت ها در مسیر تحقق اهداف، برداشت.
لازم به ذکر است امور تهذیبی و برنامه های تربیتی مربوط به حوزه های علمیه و طلاب و روحانیون، در قالب «برنامه جامع تهذیبی و تربیتی»[۱] تهیه شده است و هر شخص یا نهاد فعال می تواند بصورت فردی یا گروهی در تحقق این برنامه جامع نقش ایفا نماید.
ضرورت طرح
- پرهیز از موازیکاری و تصدیگری و عدم اکتفا به فکر و برنامه و توان سازمانی،
- اهمیت و نقش برجسته نیروی انسانی در فرایند تربیتی و ضرورت رشد و ارتقاء و توانمندسازی نیروی انسانی،
- ضرورت تکمیل فرایند تربیتی با مشارکت فعال و نقشآفرینی همه عناصر تربیتی خصوصاً طلاب و روحانیون،
- نیازمندی عرصه اخلاق و معنویت، تهذیب و تربیت به مشارکت نیروی انسانی توانمند، فعال و پویا،
- ضرورت بهرهگیری از سوابق موفق، توانمندیها، تجربیات، ایدهها و طرحها و برنامههای ظرفیتهای خودجوش و فعال،
اهداف
- تقویت رویکرد مشارکت، تعاون و تعامل اشخاص و نهادهای تربیتی با حوزههای علمیه؛
- حمایت و تسهیل عملکرد اشخاص و نهادهای تربیتی در موضوعات این آئیننامه؛
- ارتقای توانمندی و تقویت نقش و اثرگذاری ظرفیتهای تربیتی در حوزههای عملیه؛
- بهرهمندی از ظرفیت فعالان و نهادهای مردمی در راستای تحقق اهداف تربیتی حوزههای علمیه؛
- تقویت روحیه مسئولیت پذیری، همبستگی و رسالت اجتماعی و تحقق راهبرد «برون‌گرایی» و «مردمی سازی تربیت».
سیاستها
- تحقق راهبرد توانمندسازی نیروی انسانی تهذیب و تربیت در مقیاس «راهبر تربیتی»،
- این طرح در جهت قرابت و نزدیکی بیش از پیش ستاد و صف و نیز همبستگی فکری و عملی کارگزاران تهذیب تلاش میکند و پیشران و موتور محرکه معاونت تهذیب در همه اقدامات و فعالیتهایش میباشد، چراکه با اقتضائات و نیازهای صحنه و میدان عمل در ارتباط است و چرخه تعامل صف و ستاد را بر اساس آن تنظیم مینماید و در فرایندهای تصمیمسازی، طراحی و برنامهریزی معاونت اثرگذار خواهد بود.
- از آنجا که رشد و توانمندسازی فعالان عرصه اخلاق و تربیت در ضمن تبیین اقناعی مستمر برنامهها و تبادل نظر و تجربه و نیز توانمندی در کشف مسائل و بهرهگیری از تجارب برای حل مسائل اتفاق می افتد، بر برنامههای گفتگو محور و «نشستهای هماندیشی» و «ارتباطات حضوری عمیق و مستمر» تأکید میشود.
- توسعه ارتباطات و تعاملات با بهرهگیری از امکانات فضای مجازی مانند سایت، سامانهها، شبکههای اجتماعی، وبینار و … بصورت حداکثری.
- یکی از رویکردهای تحولی معاونت تهذیب، تقویت امور ستادی (برنامهریزی، نظارت و اشراف، هماهنگی و هدایت و راهبری) است و میبایست به مرور زمان، تصدیگریهای اجرائی از ستاد منفک و مستقل گردند، بنابراین بهرهمندی از ظرفیتهای بیرونی و امور مربوط به هماهنگی و تعاملات و ارتباطات آنها را میتوان در قالب طرح سافات، گستردهتر، تفصیل یافتهتر و بصورت شبکهای دنبال نمود.
آیین‌نامه اجرائی طرح
به منظور توجه نظاممند، پایدار و دانشبنیان به ظرفیتها و توانمندی اشخاص و نهادهای تربیتی برای مشارکت در عرصه‌های بنیادین، راهبردی و کاربردی امور تربیتی، «طرح سافات» مورد اجرا و اقدام مقتضی قرار می‌گیرد، بدین منظور «آیین‌نامه مشارکت و تعامل اشخاص و نهادهای تربیتی با حوزههای علمیه»، با عنایت به راهبرد «مردمیسازی تربیتی» و اهمیت مشارکت مردم و ظرفیت گسترده نهادهای مردمی تدوین گشته است.
ارکان طرح
- شورای سیاستگذاری : متشکل از نماینده معاونت محترم تهذیب، مدیر اداره اخلاق و تربیت، کارشناس مسئول رسالت اجتماعی و دو نفر کارشناس تربیتی،
- مدیر و مجری طرح : کارشناس مسئول رسالت اجتماعی در اداره اخلاق و تربیت،
موضوعات همکاری
مشارکت و همکاری در سیاستگذاری، تولید محتوای علمی و تدوین طرح و اجرای برنامههای تهذیبی و تربیتی در ابعاد فردی، خانوادگی، صنفی و اجتماعی حوزویان در موضوعات گوناگون ذیل ساحات تربیت اعم از تقویت مکارم اخلاق؛ تقویت معنویت؛ تقویت برنامههای عبادی؛ تقویت رفتار و عمل صالح؛ تقویت روحیه خدمت و جهاد؛ تعمیق اعتقادات و اندیشه جامع؛ ارتقا بصیرت و بینش سیاسی و اجتماعی؛ رسالت اجتماعی؛ تقویت جسمی و روانی و …
معاونت تهذیب از ظرفیت پژوهشی، آموزشی، مشاورهای، مددکاری، حمایتی و اجرایی فعالان و نهادهای مردمی همکار برای ارائه خدمات به حوزویان، به ویژه نوجوانان و طلاب جدید الورود، در قالب‌های گوناگون از جمله موارد زیر استفاده مینماید:
- برگزاری دوره های آموزشی، تربیتی، اخلاقی، مذهبی، ورزشی و هنری؛
- ارائه خدمات و محصولات مورد نیاز و ارتقای مهارتهای تربیتی؛
- ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره اخلاقی مورد نیاز و تلاش برای ترمیم آسیبهای روحی و روانی طلاب و …؛
- برگزاری نشستهای علمی و گفتمان‌سازی تربیتی،
- برگزاری نشستهای صمیمی و دیدار با علما و ملاقات نخبگان، چهرههای اخلاقی، تربیتی، مذهبی با طلاب؛
- انجام تحقیقات و پژوهشهای لازم در زمینه های آسیبهای اخلاقی و نظایر آنها؛
- تولید نشریات و محصولات رسانه‌ای و …
[۱] یکی از خروجی های مجمع جهادی طلبه عصر امام خمینی (ره) برنامه جامع تهذیب و تربیت خواهد بود که تحت اشراف این کانون در مدارس اجرا خواهد شد.
