• امروز : جمعه, ۱۳ مهر , ۱۴۰۳
  • برابر با : Friday - 4 October - 2024
26

معرفی سند جامع «تحول دروس اخلاق»

  • کد خبر : 1101
  • 07 فروردین 1401 - 10:52
معرفی سند جامع «تحول دروس اخلاق»
مأموریت معاونت تهذیب، «تربیت طلاب مؤمن، مهذّب، متعهد و پاسخگوی به نیازهای اخلاقی و تربیتی حوزه­ های علمیه، جامعه اسلامی و جهانی» است و بی‌شک یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین ابزار و شیوه ­های تربیت، «درس اخلاق» است.

مأموریت معاونت تهذیب، «تربیت طلاب مؤمن، مهذّب، متعهد و پاسخگوی به نیازهای اخلاقی و تربیتی حوزه­ های علمیه، جامعه اسلامی و جهانی» است و بی‌شک یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین ابزار و شیوه ­های تربیت، «درس اخلاق» است. در دنیای امروز که تحولاتِ روزبه­روزِ صنعت، تکنولوژی و ارتباطات بر جذابیت­های زندگی مادی و توسعه فرهنگ و سبک زندگی غربی می­افزاید، و با نفوذ در فرهنگ و سبک زندگی جامعه مؤمنین، قلوب را متوجه دنیا کرده، به سوی ظلمات حکومت طاغوت می­کشاند و از آخرت بازمی­دارد، لازم است فرهنگ دینی و اخلاق و معنویت اسلامی در قالب‌های جذاب و شیوه­های گوناگون به منظور تضمین سعادت دنیا و آخرت انسان‌ها و تحقق آرمان­ها، ارزش­ها و حیات طیبه اسلامی،  افاضه و اقامه گردند و روح تشنه معنویت‌جوی انسان­ها را سیراب و فطرت اخلاق‌مدار انسان­ها را اشراب نماید.

«درس اخلاق» در حد اعلای خود این بستر را فراهم می­سازد تا عالمان زاهد و اساتید متخلق، با رویکرد «شاگردپروری» یک فرایند تربیتی را رقم زده و طلاب و روحانیون در سیر اخلاقی و سلوک معنوی، مسیر تقرب و تکامل را بر پایه «استادمحوری» پیموده و به مراتب والایی از ایمان و تقوی و زهد و یقین دست یافته و در مقام «راهبر تربیتی» در تربیت و رشد و تکامل جامعه نقش فعال ایفا نموده و حضور اثرگذار خود را در جهت تحقق اهداف و آرمان­های انقلاب اسلامی و نیازهای نهضت امام خمینی و شکل‌گیری تمدن اسلامی بر محور اخلاق و معنویت، به‌خوبی ایفا نمایند.

اهداف

در این نوشتار تلاش شده است ضمن تبیین معرفتی «درس اخلاق»، به بیان اهداف، راهبردهای تحولی و راهکارهای  ارتقای دروس اخلاق و ساماندهی امور اساتید اخلاق پرداخته شود، بنابراین اهداف کلی این سند عبارت است از :

  1. تبیین موضوع (وضعیت مطلوب):

تبیین معرفتی «درس اخلاق» به عنوان پایگاه مهم تربیت معنوی، ولایی و انقلابی در حوزه­های علمیه و ترسیم وضعیت مطلوب و چشم­انداز آن در تراز انقلاب اسلامی، تبیین جایگاه و مرتبه دروس اخلاق در پیشبرد اهداف انقلاب و نظام اسلامی و تحقق حوزه انقلابی بر پایه اخلاق و معنویت و شور انقلابی،

  • آسیب­شناسی دروس اخلاق (وضعیت موجود):

آسیب­شناسی، تبیین نقاط ضعف و موانع و مشکلات و بررسی راهکارها، الزامات و مقدورات رفع آسیب­ها و موانع تقویت یا تشکیل و توسعه دروس اخلاق،

  • راهبردهای تحولی و راهکارهای تعالی و ارتقا (سیر از وضعیت موجود به مطلوب):

بررسی راهبردها و الزامات ارتقای محتوا، ساختار، برنامه و آثار و محصولات دروس اخلاق و نیز نحوه مدیریت، برنامه­ریزی و نظارت و ارزیابی آنها، و نیز الزامات و راهکارهای خلاقیت و نوآوری شیوه­های متنوع درس اخلاق و فرآوری محصولات دروس اخلاق در قالب­های متنوع هنری و چندرسانه­ای با استفاده از ظرفیت نهادهای رسمی و مردمی و…

  • ساماندهی امور اساتید اخلاق:

بررسی الزامات آموزشی و مهارتی جهت پرورش طلاب و روحانیون مستعد در کارویژه استاد اخلاق و تدوین رشته­های تخصصی و بررسی مدارک و مدارج مورد نیاز، و نیز بررسی روش­های شناسایی اساتید اخلاق، تشکیل پرونده، کارنامه و سوابق، احراز صلاحیت، طبقه‌بندی، سیستم ارزیابی و اعتباربخشی، اکرام و تجلیل، حمایت و پشتیبانی، دانش­افزایی و مهارت­افزایی، اعزام و بهره­مندی حداکثری از ایشان و …

نظام موضوعات سند جامع تحول دروس اخلاق

متناسب با اهداف مذکور نظام موضوعات سندجامع تحول دروس اخلاق در قالب عناوین و سرفصل­های ذیل عبارتند از:

  1. تعاریف و کلیات؛
    1. تعریف استاد و مربی،
    1. انواع درس اخلاق،
    1. انواع مخاطبان درس اخلاق،
    1. جریان­شناسی و طبقه­بندی دروس اخلاق،­
    1. انواع استاد اخلاق؛
      1. استاد اخلاق مدارس (اساتید علمی و اساتید اخلاق)،
      1. استاد اخلاق سطوح عالی و فضای عمومی حوزه،
      1. استاد اخلاق رسانه­ای و فضای عمومی جامعه،
      1. استاد اخلاق فضاهای تخصصی،
  • تبیین «درس اخلاق» معیار :
    • ظرفیت­شناسی دروس اخلاق در تربیت و رشد اخلاقی و تربیت معنوی، ولایی و انقلابی طلاب،
    • ظرفیت­شناسی دروس اخلاق در پیشبرد اهداف انقلاب و نظام اسلامی و تحقق حوزه انقلابی بر پایه اخلاق و معنویت و شور انقلابی،
    • تبیین وضعیت مطلوب؛ شاخصه­های «درس اخلاق تراز انقلاب اسلامی»،
  • آسیب­شناسی «دروس اخلاق» :
    • آسیب­ها و نقاط ضعف وضعیت موجود در رابطه با
      • محتوای جلسات اخلاق از لحاظ کارآمدی، ضرورت و اولویت، ساختار محتوایی و …
      • اساتید اخلاق از لحاظ روش­های ارائه و شیوه بیان، انتخاب موضوع، ارتباطات و …
      • انگیزه­سازی و اطلاع­رسانی جلسات،
      • مکان و زمان جلسات و شرایط محیطی و نحوه حضور طلاب،
      • محصولات و خروجی درس­های اخلاق از لحاظ شیوه انتشار، قالب­ها، تنوع و …
      • مدیریت جلسات اخلاق از لحاظ برنامه­ریزی و سیاست­گذاری، نظارت و بازخوردگیری و… ­
      • موانع تشکیل، رشد و توسعه دروس اخلاق، 
    • راهکارها، الزامات و مقدورات رفع آسیب­ها، نقاط ضعف و موانع و مشکلات،
  • راهبردهای تحولی و راهکارهای تعالی و ارتقا :
    • راهبردهای تحولی :
      • استفاده از فقیهان و شخصیت‌های علمی تراز اول حوزه و معرفت‌بنیان بودن دروس،
      • تلاش جهت گسترش کمی و کیفی دروس اخلاق به واسطه تقویت مدیریت ستادی و برنامه‌ریزی راهبردی،
      • تنوع عالمان و شخصیت‌های اخلاقی به تناسب انواع مخاطبان (جمالی، جلالی، دعایی، مناجاتی و …)،
      • ایجاد پایگاه‌های ثابت برای عالمان ربانی در مساجد یا مدارس علمیه و فراهم‌آوردن امکان ارتباط مردم و طلاب با آنها،
      • پشتیبانی علمی اساتید اخلاق از طریق پژوهش‌های تخصصی در موضوعات مبتلابه و تهیه محتواهای منسجم و غنی و ارتقای مهارتی اساتید اخلاق در موضوعات کاربردی،
      • ایجاد شبکه تعاملی هم‌افزا میان اساتید اخلاق ،
      • بهره‌گیری از ابزار و امکانات نوین و جذابیت‌های هنری و محصولات رسانه‌ای در ترویج و انتشار دروس اخلاق،
      • افزایش نقش تربیتی اساتید اخلاق بواسطه ایجاد فضاهای ارتباطی و تعاملی میان اساتید و مخاطبان، حضور اساتید در میدان عمل و مراقبه و محاسبه علاوه بر موعظه،
      • خروج اخلاق و معنویت از انزوا و انفعال اجتماعی، تقویت خودسازی در بستر تعاملات اثرگذار اجتماعی و در ساحت جامعه‌سازی و در افق تمدن اسلامی،
      • اولویت­دهی به خواص و مسئولان به عنوان مخاطبان درس اخلاق به دلیل اثرگذاری منش و رفتار و اخلاق مسئولین بر عموم طلاب،
      • تخصصی شدن، مسئله­محوری و مأموریت­گرایی دروس اخلاق،
      • بهره­مندی از کارگزاران مجاهد، متخلق و پارسای نظام به عنوان استاد اخلاق به منظور پیوند درس اخلاق با میادین و عرصه­های عملی انقلاب و پرهیز از معنویت سکولار
      • تعمیم دروس اخلاق با عناوین گوناگون: انحصار شکنی رشد اخلاقی و معنوی در دروس اخلاق و تعمیم و فراگیری هدف و روح و محتوای درس­های اخلاق با عنواین تخصصی و متنوع دیگر نظیر جلسات دعا و مناجات، انس و تزکیه با قرآن، سیره اخلاقی و تربیتی معصومین، سیره مجاهدان و شهدا، وصیت نامه شهدا و …
      • تربیت میدانی و مهارت­محور بودن دروس اخلاق:  توسعه فعالیت اساتید اخلاق در عرصه بیان برنامه، مراقبه و نظارت، تمرین و ارائه نسخه عملی متناسب با نیازمندیها و مقدورات فردی طلاب و پرهیز از کلی گویی،
      • فرایند محور شدن دروس اخلاق: توسعه جلسات اخلاق به زنجیره­ای از اقدامات لازم نظیر رصد نیازمندی­ها و مقدورات، آسیب­شناسی و مسئله­شناسی و تعیین مشکلات، تنظیم ساختار و محتوای درس اخلاق و … قبل از برگزاری دروس اخلاق، روش­ها و شیوه­های نوین غیربیانی در ارائه درس اخلاق و نیز برنامه تمرین و امتداد عملی درس اخلاق، گفتمان­سازی محتوای درس اخلاق، انتشار رسانه­ای و هنری محصولات و … بعد از جلسات اخلاق،
      • مردمی­سازی دروس اخلاق: به­کارگیری ظرفیت و توانمندی­های طلاب در فرایند درس اخلاق و نیز در قالب حلقات رصد و مسئله­شناسی یا تنظیم مباحث به عنوان انصار و حواریون استاد اخلاق،
      • تقویت ساختار منسجم استادمحوری و شاگردپروری دروس اخلاق با هدف پرورش اساتید اخلاق: تشکیل حلقاتی از شاگردان مستعد و توانمند حول هر استاد که ضمن یاری استاد در ارائه درس اخلاق و تقویت آن، از سرپرستی همه­جانبه استاد بهره­مند شده و خلف صالحی برای استاد اخلاق شوند.
      • فرهنگ­سازی و انگیزه­سازی: فرهنگ­سازی و تقویت اهتمام طلاب، مدارس و حوزه­های علمیه به توسعه و اعتلای وضعیت دروس اخلاق،
      • هم­افزایی و شبکه­سازی دروس اخلاق: ایجاد شبکه فعال و هم­افزا بین مجالس و هیئات مذهبی و منابر سخنرانی و کرسی­های تدریس در مدارس و حوزه­های علمیه با محوریت درس اخلاق،
      • کارآمدی و جبهه­سازی دروس اخلاق: تقویت نقش­آفرینی اجتماعی دروس اخلاق در ابعاد یک جبهه­ هماهنگ و منسجم،
  • راهکارها و برنامه­ها جهت تحقق راهبردهای تحولی،
  • ساماندهی امور اساتید اخلاق :
    • شناسایی و جذب و معیارهای پذیرش اساتید اخلاق؛
      • تعریف و تبیین سطوح مختلف اساتید اخلاق و طبقه­بندی ایشان،
      • معیارهای پذیرش و شاخصه­های طبقه­بندی در هر سطح،
      • روش­های شناسایی و جذب و احراز صلاحیت،
      • روش­های نظارت و ارزیابی عملکرد و اعتباربخشی،
      • بانک اطلاعات، پرونده، کارنامه و ثبت سوابق و گزارش فعالیت­ها،
    • آموزش و ارتقای توانمندی اساتید اخلاق،
      • تعریف کارویژه و الزامات آن،
      • رشته­های تخصصی و دوره­های آموزشی،
      • مدارک و مدارج،
      • مهارت­افزایی،
      • تعامل و هم­افزایی،
    • اکرام و تجلیل، حمایت و پشتیبانی و حق الزحمه اساتید اخلاق،
لینک کوتاه : https://tahzib.ismc.ir/?p=1101

برچسب ها

ثبت دیدگاه

مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰
قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.