پیرو تأسیس دارلقرآن های مدارس علمیه سراسر کشور، نخستین نشست دانش افزایی مسئولان دارالقرآن های استان مازندران، گلستان و مرکز مدیریت بابل در تاریخ یکم و دوم دی ماه در حوزه علمیه امام صادق(ع) شهرستان محمودآباد مازندران برگزار شد.
در این نشست دو روزه که با حضور فعال مسئولان دارلقرآن ها برگزار شد، حجت الاسلام والمسلمین مقنی، مدیر محترم اداره قرآن و حدیث معاونت تهذیب حوزه های علمیه به همراه مسئولان بخش های دارلقرآن و ترویج قرآن و حدیث حوزه شرکت کردند.
همچنین در این نشست، از ظرفیت اساتید متخصص آموزشی و ترویجی قرآن و حدیث حوزه های علمیه استفاده گردید.
همچنین در پایان این نشست بیانیه حجت الاسلام والمسلمین محمد عالم زاده نوری، معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه قرائت گردید که متن کامل آن بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
«قرآن و حدیث» به عنوان منابع غنی، عمیق و لایزال در هدایت و سعادت بشر نقش محوری در همه ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسانها دارد. با اعتقاد راسخ به جامعیت دین اسلام و کلام الهی و تشریح و تبیین معصومانه آن، تمام نیازهای فردی و اجتماعی زندگی مؤمنانه تا قیامت در قالب این موهبت الهی تامین گشته است و میتوان با تمسک بر آموزه‌های دینی و بهرهمندی از کلام الهی در رفع نیازهای علمی و معرفتی و حوایج مادی و معنوی و اقامه دین الهی در جامعه کوشید و بیش از پیش به آن منبع لایزال متمسک گردید.
قرآن و حدیث، ریسمان هدایت، سرچشمه جوشان معرفت و تنها مسیر سعادت دنیا و آخرت است که خودسازی، جامعهسازی و تمدن‌سازی اسلامی بر محور آن تحقق مییابد و حوزههای علمیه به عنوان پایگاه فقاهت و اقامه دین، تنها بر مبنای معارف قرآنی و حدیثی میتوانند جامعه را به سوی تحقق اهداف اسلام و انقلاب رهنمون سازند و در پروش انسانها و طی طریق تکامل جریان شیعه و وصول به عصر ظهور منشأ اثر باشند. شایسته است حوزههای علمیه با نظر به چنین جایگاه عظیم و بیبدیل، در جهت گسترانیدن پرچم قرآن و حدیث در جامعه حوزوی و اهتمام به اشراب و جریان آن در همه مناسبات و شئون حوزه أعم از تفقه، تبلیغ، تدریس، اقامه و … تلاش نمایند و تحقق محوریت و مرجعیت قرآن و حدیث را در فرایند اقامه دین از نظر تا عمل دنبال نموده و جریان آن را در تولید علم و اسلامیسازی علوم تا ساحت عمل به معارف و احکام قرآن و حدیث خصوصاً تحقق بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بر محوریت اخلاق و تربیت، محقق سازند.
مقام معظم رهبری در اهمیت انس با قرآن و حدیث و نقش تربیتی آن می‌فرمایند:
«من خوشبختانه مىبینم انس با قرآن در بین طلاب علوم دینى در همه جا روزبهروز بیشتر شده، این تلاوت‌هاى خوب هم که ما تشویق می‌کنیم و آن را ارجمند می‌شماریم، براى این است که تلاوت خوب، جاذبهى قرآن را زیاد می‌کند، دل‌ها را به قرآن نزدیک می‌کند، انسان را به یاد قرآن مىاندازد. مرحوم آقاى قاضى (رضوان اللّه علیه) در سفارش‌ها و توصیههایى که به‌صورت مکتوب براى بعضى از شاگردان خود به جاى گذاشتند، از جملهى چیزهایی که ذکر می‌کنند، همین است؛ ایشان توصیه می‌کنند که در سحر که بلند شدید، با آهنگ خوش قرآن بخوانید. این سفارشِ یک مرد معنوىِ روحانى مثل مرحوم حاج میرزا على آقاى قاضى است. انس با صحیفهى سجادیه، انس با دعا که دنیایی از معرفت است».
همچنین در رابطه با ساحت معرفتی قرآن و حدیث در حوزههای علمیه فرموده‌اند: «توصیهام این است که با قرآن و احادیث صحیح و معارف اسلامى هرچه بیشتر ارتباط پیدا کنیم و به معارفى که از قرآن و حدیث به دست مىآید، اهتمام داشته باشیم،… یک فقیه، یک دینشناس، یک آدم که با قرآن ارتباط دارد، معلومات و معرفتش از دین، حدّ یقف ندارد».
همچنین در رابطه با ساحت تبلیغ و رسالت اجتماعی حوزه و طلبه در عرصه قرآن حدیث فرموده‌اند:
«روی یک آیهى قرآن فکر و مطالعه کنید؛ به تنقیح آن بپردازید و براى مستمع بیان نمایید، مقصود حاصل است … قرآن و حدیث را معرفى کنید … براى مردم بیان کنید. این، جزو بالاترین معارف اسلامى است… هر کس در هر نقطه از این کشور یک آیهى قرآن را براى مردم تبیین کند، به نظام جمهورى اسلامى کمک کرده است … براى مبارزه باید با قرآن و تفسیر و معارف و کلام جدید و افکار نو آشنا شد… شما براى حرکت دادن یک جامعهى مسلمان، بهترین ابزارتان آیات قرآن است. این، چیز خیلى عجیبى است؛ کهنه نشده و کهنه نمىشود. با توجه به اینها، هرجا هستید، براى صیقل زدن به این سلاح و کامل کردن و در دست گرفتن آن تلاش کنید».
معاونت تهذیب و تربیت نیز وظیفه دارد با هدف بهرهمندی از دریای بی‌کران قرآن و حدیث و ارتقای جایگاه و منزلت محوری آن در همه ابعاد زندگی فردی و اجتماعی طلاب و روحانیون و تحقق مرجعیت قرآن و حدیث در همه ارکان و اجزا و شئون حیات طلبگی و نیز تربیت و تعالی و افزایش انس با ثقلین نسبت به ارتقای راهبردها، برنامهها، رویکردها و عملکردهای خود تلاش نماید.
یکی از طرح‌های کلیدی و اساسی در این رابطه «تشکیل دارالقرآن و الحدیث در سطح استان و مدارس علمیه» است که بهترین فرصت برای بهرهمندی حداکثری از نعمت قرآن و عترت در حوزههای علمیه است. دارالقرآن یک کانون فکری و عملیاتی طلبگی است که با خلاقیت، نوآوری و برنامه‌ریزی در عرصه قرآن و حدیث و هماهنگی همه ظرفیتهای قرآنی و حدیثی در جهت ارتقای انس و بهرهمندی از دریای عظیم ثقلین است.
بدین منظور توجه به نکات ذیل لازم است :
- فارغ از ضرورت و اهمیت اشراب قرآن در متن، تاروپود، سیرت و صورت، باطن و ظاهر و اساس و آثار همه ساختارها و روابط که در هر زمان و مکان و توسط همگان باید مورد توجه واهتمام قرار گیرد، میبایست بطور خاص نسبت «قرآن و حدیث» با همه امور حوزه‌ها و مدارس علمیه از جمله آموزش، پژوهش، تبلیغ، رسانه، تحصیلات تخصصی، اشتغال و خدمت و … مورد توجه قرار گرفته و برنامه‌ریزی شود. همچنین «نهادینهسازی، کاربست و اشراب قرآن و حدیث در حیات فردی و اجتماعی و سبک زندگی طلاب و روحانیون» از موضوعات مهمی است که در تعالی و رشد همه ساحات تربیت، سهم و نقش قابل توجهی دارد.
- به منظور افزایش بهره‌وری و حفظ انسجام و وحدت رویه، شایسته است دارالقرآن‌های مدارس علمیه از لحاظ ساختاری و شبکه ارتباطات کانون ارتباط با همه واحدهای تربیتی، آموزشی، پژوهشی، تبلیغی، رسانهای، فرهنگی و… باشند، از این رو حضور و مشارکت نماینده همه واحدها به منظور مدیریت همه ظرفیتها و بهرهبرداری از فرصتهای دیگر واحدها جهت اعتلای منزلت قرآن و حدیث و مرجعیت آن در همه امور مناسب است.
- ۳- «مردمیسازی» از اصول نهضت اسلام و ارکان انقلاب اسلامی است و هر حرکت مثبت و اثرگذاری لاجرم با حضور، اراده و نقشآفرینی مردم محقق میگردد، بنابراین لازم است همه ساختارهای کلان نظام و حوزه از شکل مدیریت استعلایی و تمرکزگرایی و خودکفابینی به شکل مدیریت شبکهای و مشارکتی و جبههسازی روی آورند و با پرهیز از تصدیگریهای مستقیم، به تقویت نیروهای صف و برونسپاری مسئولیتها و توانمندسازی ظرفیتها و مشارکت استعدادها در پیشبرد و تحقق اهداف و رسالتهای خود بپردازند، دارالقرآن نیز یک واحد مردمی – و نه یک واحد اداری با موظفی رسمی و حقوقی – در مدرسه علمیه است که با اهتمام خود طلاب اداره می‌شود و میبایست ضمن کسب صلاحیت و افزایش توانمندی جهت ارتقای موقعیت خود به جایگاه راهبری، فضای فعالیت طلاب را فراهم آورده و در قالب یک نهضت همگانی قرآنی و حدیثی، جبههای از فعالان این عرصه و شبکهای همافزا از ظرفیتهای موجود را ساماندهی نموده و ایشان را در جهت رشد و تعالی در پرتو قرآن و حدیث یاری و حمایت نماید. این رویکرد قطعاً با اجرای چند برنامه محدود در سطح مدارس علمیه متفاوت است و آثار آن بیشمار خواهد بود.
- حمایت و هدایت مدیران و مسئولان مدارس علمیه از طلاب فعال قرآنی و ایجاد بستر خدمت و فرصت فعالیت گسترده برای آنان به گسترش فرهنگ قرآن و حدیث یاری می‌رساند.
توفیق همه خدمتگزاران به قرآن و اهل بیت را از درگاه خدای متعال خواهانم
محمد عالم زاده نوری
معاون تهذیب و تربیت حوزههای علمیه
دی ماه ۱۴۰۱
