طرح ارتقا و تعالی منابع انسانی تهذیب و تربیت تحت عنوان «جهاد تربیتی»
(ارتقای روشی و محتوایی دوره های ضمن خدمت مدیران و معاونین تهذیب مدارس و استان)
اهداف دوره
طرح «جهاد تربیتی» که در واقع یک دوره علمی، مهارتی و آموزش میدانی است، اهداف ذیل را دنبال می‌نماید:
- ارتقای مأموریت و اعتلای عملکرد عوامل تربیتی از فعالان فرهنگی و تربیتی به مربیان در مقیاس «راهبری تربیتی»،
- تغییر و تحول رویکرد تهذیبی از «فعالیت فرهنگی» به سوی «فرایند تربیتی» مستمر و اثرگذار؛
- تکیه مربیان و مدیران میدانی بر معرفت بنیان بودن اقدام و عمل و ارتقای هویت علمی و فکری مدیران در میدان عمل (پیوند عرصه علم و دانش با رفتار و عمل)،
- نوآوری و خلاقیت و ابتکار عمل و رویکرد تحولی،
- تعامل و هم‌افزایی و بهره‌مندی از ظرفیت‌های پیرامونی در قالب شبکه ارتباطات،
- الگوسازی نمونه‌های موفق و مدل‌سازی موفقیت‌ها و تبیین روشی و علمی تجربیات موفق،
- بهره‌گیری از تجربیات و ایده‌های دیگران در میدان تربیت و تولید فکری تجربی در عرصه تربیت،
ارکان و مراحل دوره
در طرح جهاد تربیتی، عوامل و نیروی انسانی تربیت (مدیران، معاونان، اساتید) با ارتقای سطح دانش و مهارت نسبت به «فرایند تربیتی مستمر و اثرگذار» این مهم را در میدان عمل و تربیت طلاب نیز محقق میسازند. این طرح شامل مراحلی همچون «انگیزه‌سازی و دانش‌افزایی»، «مهارت‌افزایی» و «میدان عمل» است که در یک دوره هشت ماه در یک‌سال و طی حدوداً 320 ساعت برگزار می‌گردد که بطور متوسط روزی ۱٫۵ ساعت زمان لازم دارد.
- انگیزه‌سازی و دانش‌افزایی :
در این بخش، موضوعات متنوعی برای ارائه در قالب سخنرانی یا کارگاه آموزشی و پرسش و پاسخ توسط اساتید محترم، در نظر گرفته شده است. فهرستی از این موضوعات و اساتید آن در جدول ذیل ارائه شده است.
- مهارت‌افزایی :
در این بخش دو برنامه وجود دارد؛ «تشکیل حلقات حل مسأله تربیتی» و «سلسله نشست‌های هم‌اندیشی تربیتی»،
- ۲-۱) «حلقات حل المسائل تربیتی»
در این دوره آموزشی، حلقاتی با عضویت تعدادی از مدیران، معاونان تهذیب و اساتید تحت اشراف و نظارت یک استاد اخلاق[۱] تشکیل شده و مهارت «مسأله شناسی» و «حل مسأله» را در عرصه اخلاق و معنویت و تهذیب و تربیت، فراگرفته و تمرین می‌کنند، تشکیل این حلقات یک رزمایش تمرینی است که مهارت‌های آموزشی آن می‌تواند در «شورای تهذیب مدارس» به کار گرفته شود و حتی فعالیت این حلقات پس از دوره نیز برپا باشد و در تعامل با شورای تهذیب به تحقق اهداف تربیتی و یاری شورای تهذیب به مثابه یک کمیته تخصصی، یاری رساند. خروجی پایان دوره این حلقات، تألیف «توضیح المسائل تربیتی» خواهد بود که جلوه‌گر زحمات و بیان‌گر ثمره علمی و فکری این حلقات بوده و منابعی ارزشمند برای دیگر مربیان تربیتی خواهد بود.
- «نشست‌های هم‌اندیشی تربیتی»
نشست‌های هم‌اندیشی، نشست‌های هفتگی بین شرکت کنندگان در این دوره آموزشی است که در آن اعضای محترم، به گزارش عملکرد حلقات خود و طرح مباحث علمی و فکری حلقات، بیان ایده‌ها و تجربیات، هم‌افزایی در شناخت مسائل و رسیدن به راهکارهای حل مسأله و ارزیابی عملکرد حلقات (خودارزیابی) می‌پردازند.
جلساتی از این نشست‌ها که با حضور همه مدیران و معاونان و اساتید قابل برگزاری است، فرصتی است برای آشنایی شرکت کنندگان در این جلسات با یکدیگر و بهره‌مندی از ظرفیت‌های همدیگر و به نوعی یک صله رحم سازمانی است که سبب همدلی و شکل گیری روح جمعی و اخوت و همبستگی فکری و هماهنگی عملی بین اعضای خانوادۀ بزرگ معاونت تهذیب و تربیت، می‌گردد.
- میدان عمل و اقدام :
بخش مهمی از این طرح آموزشی، بصورت میدانی و مختص به اشخاصی است که در میدان تربیت، متصدی تربیت طلاب هستند، طی این دوره آموزشی، در فضای میدان عمل، ارتقاء و تعالی و ارزیابی میدانی صورت می‌گیرد. ارتقای علمی و مهارتی مخاطبان دوره در فضای عملی از طریق ایجاد امکان ساخت میدان تربیت، مدیریت و راهبری میدانی، رشد و تربیت میدانی و ارزیابی میدانی است، برنامه‌های بخش میدان عمل عبارتند از :
- ارائه گزارشی از دستاوردهای تربیتی توسط اعضای محترم دوره در محیط تربیتی تحت اشراف خود بصورت عینی و ملموس،
- برگزاری شورای تهذیب با حضور نماینده ستاد و ارزیابی ایشان،
- قطب‌سازی و مرجعیت علمی و فکری در هر موضوع متناسب با تخصص، توانمندی‌ها، سوابق و صلاحیت‌ها و مراجعه مشورتی دیگر اعضاء به ایشان،
- برگزاری یک رویداد و جشنواره حل مسأله در میانه دوره،
- ارائه گزارش از کتب منتخب توسط اعضای دوره به طلاب و ارزیابی نماینده ستاد،
- تشکیل «مجمع جهادی طلبه عصر امام خمینی ره» در محیط تربیتی تحت اشراف خود مطابق با الگوی ارائه شده از سوی ستاد،
این مجمع، امکان بهره‌مندی از نظرات کارشناسی صاحب‌نظران در عرصه اخلاق و معنویت و تهذیب و تربیت را فراهم آورده و فرصتی را برای بهره‌مندی از توان و ظرفیت فعالان این عرصه و نهادهای همسو و مشارکت و اقدام و عمل ایشان در حل مسائل و مشکلات محیط تربیتی و تمرینی بر راهبرد برون گرایی فراهم می‌سازد. این مجمع در ستاد تشکیل شده است و طرح آن به عنوان یک الگوی موفق قابل ارائه به مدارس علمیه می‌باشد و به عنوان یک تمرین عملی در این دوره مورد اجرا و ارزیابی قرار می‌گیرد.
- صله رحم حضوری و تجربه گردی مدارس؛
یکی از شاخص‌های پیشنهادی معاونت تهذیب برای ارزیابی و رتبه‌بندی مدارس، شاخص «همبستگی و تعاون در تبادل تجارب تربیتی» بوده است، یکی از بسترهای تحقق این همبستگی و تعاون در تبادل تجربیات ارزشمند تربیتی، اجرای این برنامه است که طی آن اعضای محترم شرکت کننده در دوره می‌بایست به مدت سه روز از یک مدرسه موفق و پیشرو در امر تربیت بازدید نموده و در طی این سه روز ضمن شرکت در برنامه‌های تربیتی آن مدرسه و شورای تهذیب و جلسات مشترک با مدیران و مسئولان آن مدارس، به تبادل نظر و ایده و تجربه پرداخته و از موفقیت‌ها الگو برداری نموده و ارزیابی و تجربه‌نگاری خود را نیز طی مقاله‌ای ارائه دهند.
- جدول برنامه‌های بخش مهارتی، میدانی و عملیاتی
برنامه‌های مذکور در بخش مهارتی و میدانی و عملیاتی در جدول ذیل همراه با زمانبندی آمده است:
[۱] حضور اساتید اخلاق در حلقات حل المسائل (افتای تربیتی)، آنان را از مسائل تربیتی آگاه ساخته و در نتیجه درسهای اخلاق را نیازمحور و مسأله محور خواهد ساخت و به نوعی غیر مستقیم موجب رشد مباحث اساتید اخلاق می شود. اساتید اخلاق و مدیران تربیتی همچون استاد نظافت بیش از خلق آثار تألیفی در چنین ساختاری قدم در خلق آثار انفسی گذارده و جانشین پروری می‌کنند.
